Raport Coface: Upadłości i restrukturyzacje firm w Polsce w I kwartale 2018 roku.

Prezentowane statystyki są przygotowywane przez ubezpieczyciela należności Coface od 1997 roku w oparciu o daty wydania postanowień sądów o ogłoszeniu upadłości, czyli faktyczne daty upadłości. Podane wyniki za
 I kwartał 2018 nie są ostateczne i należy się jeszcze spodziewać wzrostu liczby postanowień. Jednak dane sprzed roku, do których liczony jest ostatni wzrost procentowy r/r., pochodzą także z końca marca, co zapewnia rzetelność porównań statystycznych. Dane historyczne, dotyczące lat 2008-2016, pokazują wyniki znane na koniec każdego roku.

 
Niniejszy raport jest analizą po zmianie prawa i sposób porównania danych z lat 2016 - 2017 i pierwszego kwartału 2018 r. z danymi z lat poprzednich jest odmienny.

1 stycznia 2016 roku wprowadzono nowe prawo restrukturyzacyjne. Głównym celem postępowania restrukturyzacyjnego, oprócz zaspokojenia wierzycieli, jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Istotną zmianą jest także fakt, że w obecnym prawie, postępowaniu restrukturyzacyjnemu podlegają zarówno firmy niewypłacalne, jak i zagrożone niewypłacalnością, w związku z tym nowe statystyki pokazują nie tylko liczbę bankrutów, ale także firm zagrożonych bankructwem. Wcześniej obowiązujące prawo umożliwiało ogłoszenie upadłości układowej tylko wobec firmy faktycznie niewypłacalnej. 

• W I kwartale 2018 roku liczba upadłości i restrukturyzacji polskich firm wyniosła 213, czyli o 13 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2017 r. (wg danych na koniec marca 2018).

• Wśród wszystkich rodzajów postępowań najwięcej ogłoszono upadłości (128 tj. 60 proc.).

• Liczba postępowań restrukturyzacyjnych, wprowadzonych z początkiem 2016 roku wraz z nowym prawem upadłościowym, wzrosła o 10 proc. (porównując I kw. 2018 r. z I kw. 2017 r.), niemniej jednak ich udział we wszystkich postępowaniach jest porównywalny w obu analizowanych okresach.

• Wśród postępowań restrukturyzacyjnych najwięcej odnotowano przyspieszonych postępowań układowych (48), a najmniej postępowań o zatwierdzenie układu (1). Znaczący wzrost odnotowano w przypadku postępowań sanacyjnych – ich liczba wzrosła o blisko 65 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

• Najwięcej, bo 65 upadłości i restrukturyzacji zanotowano w produkcji, było to o 30 proc więcej niż w I kw. 2017 r. W handlu sytuacja nie zmieniła się, natomiast w transporcie oraz w budownictwie wyniki są porównywalne z analogicznym okresem 2017 r.

Komentuje Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista Coface w Polsce

Po wzroście liczby upadłości i restrukturyzacji polskich przedsiębiorstw w zeszłym roku, niekorzystny trend jest kontynuowany w pierwszych miesiącach roku 2018. Łączna liczba postępowań wzrosła o 13 proc. w pierwszym kwartale tego roku, co było niewiele niższą dynamiką niż 16-proc. wzrost odnotowany w całym 2017 roku. Statystki te są przeciwieństwem obecnej sytuacji makroekonomicznej – w zeszłym roku polska gospodarka zwiększyła się o 4,6 proc., czyli w najszybszym tempie na przestrzeni poprzednich sześciu lat, a tegoroczne wskaźniki potwierdzają, że także w tym roku utrzymuje się solidna koniunktura w Polsce. Prognoza Coface zakłada, że wzrost PKB Polski sięgnie 4,3 proc. w 2018 r.

Wzrost liczby postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych firm w Polsce nadal w dużym stopniu wynika ze zmian w prawie upadłościowym i wprowadzeniu odrębnego prawa restrukturyzacyjnego na początku 2016 r. Przedsiębiorstwa w Polsce borykające się z problemami płynnościowymi chętnie sięgają po środki naprawcze przewidziane w prawie. Ich udział w całości postępowań sięga już 40 proc., a w pierwszym kwartale tego roku znacznie wzrosło wykorzystanie postępowań sanacyjnych, które są najbardziej zaawansowaną formą restrukturyzacji, stanowiącą hybrydę upadłości i restrukturyzacji biznesu. Liczba postępowań restrukturyzacyjnych ogółem zwiększyła się o 10 proc. na przestrzeni roku.

Otoczenie gospodarcze sprzyja biznesowi w Polsce, jednak nie jest ono wyłącznym kryterium, które przyczynia się do sytuacji płynnościowej przedsiębiorstw w Polsce. Ostatnie badanie płatności Coface potwierdziło, że pomimo wysokiego tempa wzrostu gospodarczego w Polsce, opóźnienia w płatnościach dla kontrahentów uległy wydłużeniu. Aż 9 na 10 firm w Polsce doświadcza opóźnień w spływie należności, a średnie zaległości płatnicze wynoszą ponad 60 dni od wymaganej daty płatności za zakupiony produkt lub zrealizowaną usługę. W rezultacie problemy płynnościowe skutkują w niektórych przypadkach koniecznością przeprowadzenia restrukturyzacji lub nawet procesu upadłościowego przedsiębiorstwa. Ostatnie statystki wskazują, że upadłości, czyli postępowania mające na celu likwidację majątku, były stosowane w pierwszym kwartale tego roku dosyć często – nadal stanowią one większość postępowań, a ich liczba wzrosła o 14 proc. na przestrzeni ostatnich dwunastu miesięcy.

Udział postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych będzie stabilizować się na poziomach zbliżonych do obecnych. Jednocześnie nie należy oczekiwać istotnego spadku łącznej liczby postępowań. Dobra koniunktura będzie ograniczać dalszy wzrost upadłości i restrukturyzacji, ale polska gospodarka ma już za sobą szczyt rozwoju gospodarczego. Przy obecnych ograniczeniach podażowych należy spodziewać się stopniowo wolniejszego tempa wzrostu gospodarczego w kolejnych latach. Ponadto, sprzyjająca koniunktura powoduje optymistyczne oceny przyszłości i powstawanie nowych biznesów, spośród których znajdą się takie, które nie będą w stanie przetrwać realiów prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Duża konkurencja obecna w wielu branżach pozostaje istotną barierą w biznesie ograniczającą możliwość wykorzystania wysokiego popytu i może powodować konieczność wycofania się niektórych podmiotów z prowadzonej działalności. Wiele może znaleźć się w statystykach upadłości przedsiębiorstw w Polsce.

Komentuje Marcin Siwa,dyrektor działu oceny ryzyka w Coface

 Przetwórstwo przemysłowe

W I kwartale 2018 r. największy wzrost upadłości i restrukturyzacji zanotowany został w przetwórstwie przemysłowym. Problemy płynnościowe dotykały przede wszystkim małych i średnich firm przetwórczych, głównie z sektora produkcji maszyn i urządzeń elektrycznych oraz w przetwórstwie spożywczym. Znamienne jest również pojawienie się upadłości w sektorze tekstylnym. Wiele firm nie radzi sobie na coraz bardziej konkurencyjnym rynku, przy spadających marżach i wymagającym konsumencie. Rosnące koszty pracy wpływają na ograniczenie zysków, a  zdarzające się coraz częściej problemy ze znalezieniem pracowników wpływają na potencjał produkcyjny wielu firm, a co za tym idzie na przychody i możliwość realizacji kontraktów.

Budownictwo

Pomimo bardzo dużego popytu na usługi budowlane mamy do czynienia ze wzrostem liczby upadłości w budownictwie – głównie ze względu na rosnące koszty materiałów budowlanych, robocizny, które wpływają bardzo mocno na rentowność realizowanych kontraktów. Spirala rosnących kosztów dotyka głównie mniejsze firmy wykonawcze, jednak problemy są widoczne również u większych graczy. Sytuację ratuje wciąż duży popyt na usługi budowlane, jednak należy się obawiać pewnego przegrzania koniunktury w branży i rosnących problemów płynnościowych, zwłaszcza w kontekście zbliżającego się wprowadzenia podzielonych płatności („split payment”).

Handel

Wysoki popyt konsumpcyjny przyhamował wzrost upadłości w handlu. Nie należy się jednak spodziewać zasadniczej poprawy, szczególnie w świetle wspomnianego już wprowadzenia podzielonych płatności, które z pewnością odbiją się negatywnie na płynności wielu firm handlowych, zwłaszcza małych i średnich. Oczywiście rosnące płace mogą nadal napędzać popyt i koniunkturę w handlu, jednak w drugiej połowie bieżącego roku ogólna sytuacja w branży może  ulec pogorszeniu.

W pierwszym kwartale 2018 roku w większości województw zanotowano wzorst liczby upadłości i restrukturyzacji w porównaniu z I kwartałem 2017 roku. Tylko w 4 województwach liczba postępowań spadła (woj. dolnośląskie, małopolskie, zachodniopomorskie, warmińsko-mazurskie). Natomiast w woj. pomorskim, lubuskim i opolskim sytuacja nie zmieniła się. Największy spadek postępowań obserwujemy w woj. zachodniopomorskim i małopolskim. Najwięcej upadłości i restrukturyzacji mamy w woj. mazowieckim (44), a najmniej w województwach: warmińsko-mazurskim i opolskim (3).

W I kwartale 2018 roku widoczny wzrost liczby postępowań upadłościowych i restrukturyzacji odnotowaliśmy w dwóch grupach form prawnych – spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wśród przedsiębiorców, odpowiednio o 10 proc. i 38 proc. Poprawę zanotowały spółdzielnie.  W pozostałych grupach liczba upadłości i restrukturyzacji jest porównywalna do poziomu z pierwszego kwartału 2017 roku.