Coface publikuje swój coroczny raport Niewypłacalności dla Europy Środkowo-Wschodniej (CEE), ujawniając sprzeczny obraz: podczas gdy wzrost gospodarczy powrócił w 2024 r., stabilność biznesu nadal się pogarszała. Pomimo łagodzenia inflacji i odbicia PKB, wskaźniki niewypłacalności wzrosły w większości krajów w regionie.
Region Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) odnotował średni wzrost PKB na poziomie 2,6% w 2024 r., co stanowi znaczną poprawę w porównaniu z 0,8% w 2023 r. Ożywienie było napędzane przez spadającą inflację, rosnące realne płace i silną konsumpcję prywatną, szczególnie w Polsce, na Węgrzech i w Rumunii. Inflacja spadła do 4,6% w 2024 r. z 11,2% w roku poprzednim, dzięki niższym cenom energii i poprawie warunków łańcucha dostaw.
Po turbulencjach 2023 r. wskaźniki makroekonomiczne sugerowały odroczenie. Jednak wiele firm, zwłaszcza w sektorze produkcji i transportu, już zaabsorbowało zbyt wiele wstrząsów. Wzrost liczby niewypłacalności odzwierciedla głębsze problemy strukturalne i opóźniony wpływ poprzednich kryzysów.
powiedział Mateusz Dadej, ekonomista regionalny Coface na Europę Środkowo-Wschodnią.
Kraje wykazują zróżnicowaną dynamikę niewypłacalności w 2024 r.
Węgry odnotowały największy spadek (–25,5%) z powodu normalizacji procedur prawnych po tymczasowym wzroście w 2022 r., podczas gdy Serbia i Bułgaria również odnotowały spadki (odpowiednio –12,1% i –5,7%), co odzwierciedla bardziej stabilne warunki makroekonomiczne. Z kolei liczba niewypłacalności znacznie wzrosła w Słowenii (+32,4%), na Łotwie (+24,6%), w Estonii (+10,2%) i Chorwacji (+7,3%), co było spowodowane słabym popytem krajowym, rosnącymi kosztami i wyzwaniami strukturalnymi, szczególnie w budownictwie i handlu. Rumunia również odnotowała znaczny wzrost o 9,4%, zwłaszcza wśród średnich i dużych przedsiębiorstw, pośród wysokiej inflacji i nierównowagi fiskalnej. Polska odnotowała 19% wzrost liczby niewypłacalności, głównie z powodu stałego przyjęcia procedur restrukturyzacyjnych z czasów pandemii, które są obecnie powszechnie stosowane w celu zarządzania problemami płynnościowymi. Tymczasem Czechy (+1,9%) i Słowacja (–3,5%) oraz Litwa pozostały na stabilnym poziomie w ujęciu rok do roku (-1%), przy czym upadłości koncentrowały się w sektorach budowlanym i detalicznym.
Transport, produkcja i budownictwo: kluczowe sektory pod presją
Kilka kluczowych branż było szczególnie podatnych na zagrożenia. Sektor transportu zmagał się ze spadkiem wolumenu przewozów i ciągłą presją kosztów. Produkcja zmagała się ze spadkiem wolumenu zamówień i niedoborami siły roboczej, podczas gdy sektor budowlany został dotknięty rosnącymi stopami procentowymi i osłabionymi inwestycjami, szczególnie w projekty mieszkaniowe. Sektory te odnotowały ponadprzeciętny wzrost wskaźników niewypłacalności.
Perspektywy na rok 2025: Oparte na inwestycjach, ostrożnie optymistyczne
“Oczekujemy poprawy trendów w zakresie niewypłacalności w 2025 r.” – powiedział Mateusz Dadej.
"Uwolnienie opóźnionych funduszy UE i ożywienie konsumpcji gospodarstw domowych będą miały kluczowe znaczenie. Jednak wciąż napięte warunki kredytowe i niepewność w handlu światowym – w szczególności eskalację w napięciach handlowych między USA a UE – przechylają ryzyka dla naszego scenariusza w dół.”
“Raport Coface zawiera kompleksową analizę tego, w jaki sposób ramy prawne, warunki ekonomiczne i ryzyka geopolityczne kształtują dynamikę niewypłacalności w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, dodał Jarek Jaworski, CEO Coface na Europę Środkowo-Wschodnią. Choć wzrost powrócił, wiele przedsiębiorstw pozostało w trybie przetrwania. Utrzymane inwestycje i jasność polityki będą niezbędne do zapewnienia długoterminowej stabilności.”
