Niedawno Centralny Bank Egiptu (CBE) poinstruował banki komercyjne, aby ograniczyły korzystanie z kart kredytowych do transakcji w walutach obcych. Jest to najnowszy przejaw braku obcej waluty w kraju. Egipscy importerzy napotkali rosnące problemy z uzyskaniem waluty obcej w celu rozliczenia swoich zagranicznych dostawców. Zaczęło się od pandemii Covid-19, która spowodowała zakłócenia w handlu i turystyce, a nasiliła się wraz z wojną na Ukrainie, która przyczyniła się do wzrostu cen produktów ropopochodnych (których Egipt jest importerem netto) i żywności, zwłaszcza pszenicy (Egipt jest największym importerem na świecie).
Znaczne zapotrzebowanie na walutę obcą, ale ograniczone źródła dostaw
Egipt nadal ma duże potrzeby w zakresie finansowania zewnętrznego, co wymaga pozyskiwania waluty obcej. Po pierwsze, w celu obsługi zadłużenia zewnętrznego (165 mld USD we wrześniu), którego koszt może osiągnąć 29 mld USD w 2024 r., według CBE. Drugim ograniczeniem jest utrzymanie poziomu rezerw walutowych Banku Centralnego (spadły one już z 45,4 mld USD w 2019 r. do 35 mld USD we wrześniu 2023 r., co odpowiada 4,5-miesięcznemu importowi towarów i usług), a jednocześnie musi on zrównoważyć presję na spadek lokalnej waluty poprzez sprzedaż tych samych walut obcych.
Tradycyjne źródła walutowe kraju znajdują się obecnie pod presją, co jeszcze bardziej komplikuje sytuację. Spowolnienie światowego handlu od początku roku odbija się na ruchu w Kanale Sueskim, a bliskość konfliktu między Izraelem a Hamasem doprowadzi do spadku przychodów z turystyki w regionie. Przekazy pieniężne od emigrantów, głównie z Zatoki Perskiej i Wielkiej Brytanii, spadły o 38% rok do roku w pierwszej połowie 2023 roku.
Różne strategie mające na celu zmniejszenie presji na rezerwy walutowe
Oprócz kompresji importu, osiągniętej poprzez racjonowanie walut obcych, istnieją inne strategie łagodzenia presji na rezerwy walutowe, z których każda wiąże się z ryzykiem i korzyściami.
Znacząca dewaluacja waluty, połączona z większą elastycznością kursu walutowego, byłaby pierwszą opcją, ponieważ zmniejszyłaby presję na walutę. Jednak początkowej szybkiej deprecjacji towarzyszyłby gwałtowny wzrost i tak już bardzo wysokiej inflacji.
Zaostrzenie polityki pieniężnej i fiskalnej to druga opcja, która ułatwiłaby przyjęcie płynnego kursu walutowego poprzez spowolnienie konsumpcji gospodarstw domowych i importu, co nie obyłoby się bez niezadowolenia ludności.
Trzecią opcją jest wyjście poza granice kraju poprzez zwiększenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), ale zakłada to, że armia zmniejszy swoją znaczącą rolę w gospodarce poprzez zbycie aktywów.
Jedną z możliwości jest zawarcie umów barterowych w celu ułatwienia niezbędnego importu, bez korzystania z rezerw walutowych. Przewiduje się to na przykład w przypadku importu herbaty z Kenii.
W obliczu tej trudnej sytuacji i ryzyka sprzeciwu ze strony ludności i armii tuż przed wyborami prezydenckimi w grudniu, władze prawdopodobnie będą próbowały opóźnić i złagodzić te wymagające reformy, wspomagane przez ciągłe wsparcie swoich partnerów, zarówno lokalnych (Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie), jak i odległych (USA), a także przez względny spadek światowych cen produktów rolnych.
W tych warunkach iluzoryczne jest oczekiwanie znacznego ograniczenia presji walutowej przed wyborami prezydenckimi, która może być jedynie stopniowa i nie wolna od regresu.
